Ergens las ik de term ‘geestelijke immuniteit opbouwen’ voor de hulpbronnen die er kunnen zijn in deze tijd waarin veel mensen ervaren bang te zijn. Vandaag schrijf ik over een paar geestelijke vaccins die ik ervaren heb.

Helpen

De aanblik van de lege schappen en mijn toch wel gevoeligheid voor de gedachte dat het misschien toch handig zou zijn om een pak rijst en een pak pasta extra in huis te hebben, riepen later nog een andere beschouwing bij me op. Als er nood is, zou ik dan iemand om hulp vragen? Zou ik de buurvrouw vragen om boodschappen voor ons te doen? Om hulp vragen is niet iets wat ik snel doe. Voordat ik iets aan een ander heb gevraagd, heb ik het eerst tot het uiterste zelf geprobeerd. Wat ligt daaronder? De angst voor afwijzing, de angst om je afhankelijk van een ander op te stellen? In de tussentijd heb ik dan weer geen enkele moeite om zelf hulp aan te bidden. Overal zie ik initiatieven ontstaan waarin mensen geheel onbaatzuchtig anderen willen helpen. Ik was onder de indruk van een student die op televisie vertelde dat hij in de horeca werkte maar nu dus zonder werk zat en zocht naar iets dat zin geeft. Zo besloot hij om examenleerlingen online te gaan helpen.

Zin zoeken

‘De hoop wordt geboren uit een crisis’, schrijft Tomas Halik in zijn laatste boek over de hoop. Hoop betekent altijd de verwachting dat er iets kan zijn wat redt. Zo gaan hopen en geloven arm in arm. Het zoeken naar een antwoord op de vraag: ‘hoe kan ik in deze tijd van sociale afstand iets doen wat zin heeft?’ is een uiting van hoop. Er is iets wat ik kan doen, wat – hoe klein ook – bijdraagt aan iets dat redding geeft. Dat er zoveel initiatieven om hulp te bieden uit de grond schieten, maakt dat ik Rutger Bregman geneigd ben tóch gelijk te geven: de meeste mensen deugen. De meeste mensen zijn betekenisgevende én betekeniszoekende wezens.

Betekenis zoeken

Waar zoek je nu naar betekenis? Naar wie luister je voor woorden van hoop en bemoediging in tijden als deze? Ik ervaar zelf heel veel steun in woorden van rabbijn Jonathan Sacks. Hij is voor mij een van de grootste en belangrijkste geestelijke leiders/vaders op dit moment in de wereld. Afgelopen week had hij een korte toespraak die ik graag verder verspreid als een soort geestelijke vaccin in angstige tijden. Al jaren is hij bezig met bewustwording dat we in een tijd leven van ‘too much I, too little we’. Hamsteren is daar een voorbeeld van. Of de oproep om binnen te blijven en zoveel mogelijk contact te beperken in de wind slaan, omdat er nu mooi tijd is om je eigen zolder te verbouwen. In zijn toespraak benadrukt hij drie dingen:

1. Dat we ons tot elkaar verhouden in een verbond van globale verantwoordelijkheid. Op dit moment lijden we onder hetzelfde lot, we kennen de zelfde angst, hetzelfde gevaar en risico. The we of humanity.
2. Een klein miniscuul virus brengt, ondanks onze technologische en wetenschappelijke vooruitgang, de hele wereld op zijn knieën. Sacks hoopt dat het ons de ‘we of humility’ leert. Dat we iets minder mens-gecentreerd zullen zijn, maar zullen beseffen dat we maar een klein deel van het grotere geheel van Gods creatie zijn.
3. Als de tijd van sociale onthouding voorbij is, laten we dan samen komen, elkaars hand vasthouden en ons realiseren wat een geschenk het is om samen te zijn. Dat zal onze verlossing van eenzaamheid zijn, die voor velen al lang voor deze crisis voelbaar was

De toespraak van Jonathan Sacks kun je kijken via deze link.