Ergens in oktober ontstond het plan om naar Bhutan te reizen. Misschien was het mijn stemprobleem die mijn gedachte om ooit naar dat land te reizen, omzette in: als je het alleen maar denkt, gebeurt het nooit. Mijn stemprobleem had mij uit evenwicht geblazen door me te laten ontdekken dat ik maar een beperkt deel van mijn lijf bewoon, namelijk mijn hoofd. In de tussentijd heb ik veel geleerd over lichaamscontact en ademhaling.

Voordat ik naar Bhutan reis, verblijf ik eerst drie dagen in een boeddhistisch klooster voor een yogaretraite. Na twee yogasessies geeft mijn lijf aan dat het deze beweging niet gewend is: bijna alles doet zeer.

Behalve mijn hoofd. Dus ik leer vooral veel in de boeddhistische filosofielessen.

Zo leer ik hoe we een stilstaand beeld kunnen worden, als we niet ons hele lijf in beweging brengen. Het leven, wat gedragen wordt door de adem, bereikt de onbewogen delen niet. Zo bevindt de dood zich al in onszelf, als cellen en organen onvoldoende bloed en voeding krijgen. Ik leer dat ervaringen en emoties zich vastzetten in je lichaam (hoe je lichaam gaat staan naar je ervaringen). Als de adem niet stroomt, word je een stilstaand beeld. Zoals de vrouw van de bijbelse Lot : niet achter uit en niet vooruit kunnen. Gevangen tussen verleden en toekomst. Gevangen in alles wat niet meer bestaat.

Ik hoor en zie hoe belangrijk “teachers” hier zijn. Iedereen heeft een teacher waar die persoonlijk aan verbonden is. Ik ben altijd al hongerig geweest naar “teachers” (ik noemde het zelf geestelijke vaders/moeders). Ik zocht en vond ze in boeken, dat was veilig want het raakte vooral mijn hoofd, niet het echte leven in verbinding. Datgene waar ik naar verlang, vrees ik op hetzelfde moment diep.

Een teacher is als een groot vuur, hoorde ik zeggen. Ik ben als nat hout. Is dit het tekort dat ik steeds meer ervaar in mijn eigen christelijke traditie? Het gebrek aan zichtbare leermeesters waar je persoonlijk mee in verbinding staat en je het (spirituele) leven leren in de allereenvoudigste en herkenbare menselijke vragen over angst, eenzaamheid, aanpassing, verwachtingen, acceptatie….?